رابطه مصرف فرآورده‌های حیوانی با افزایش خطر بیماری‌های قلبی–عروقی

1404.06.27

Cinema Doost

^مقدمه

^{بیماری‌های قلبی–عروقی (Cardiovascular Diseases, CVDs) همچنان اصلی‌ترین علت مرگ‌ومیر در جهان هستند و سالانه بیش از ۱۷ میلیون نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهند. رژیم غذایی نقش تعیین‌کننده‌ای در ایجاد یا پیشگیری این بیماری‌ها دارد.}
^{فرآورده‌های حیوانی شامل گوشت قرمز، فرآورده‌های گوشتی فرآوری‌شده، لبنیات پرچرب و تخم‌مرغ، بخش قابل توجهی از رژیم غذایی بسیاری از جوامع را تشکیل می‌دهند. شواهد علمی نشان می‌دهد که مصرف این محصولات، حتی به میزان متداول، با افزایش خطر بیماری‌های قلبی–عروقی همراه است و نقش اصلی در افزایش سطح LDL (کلسترول بد)، التهاب و آترواسکلروز دارد.}

^{مکانیسم‌های زیستی اثر فرآورده‌های حیوانی بر قلب و عروق}

^{۱. چربی‌های اشباع و کلسترول}

^{فرآورده‌های حیوانی منابع اصلی چربی اشباع و کلسترول هستند. این ترکیبات باعث افزایش LDL-C و کاهش انعطاف‌پذیری عروق می‌شوند. تجمع کلسترول در دیواره رگ‌ها باعث آترواسکلروز و نهایتاً سکته قلبی و مغزی می‌شود (Mensink, 2016).}

^{۲. التهاب و استرس اکسیداتیو}

^{مصرف گوشت قرمز و فرآوری‌شده با افزایش مارکرهای التهابی مانند CRP و TNF-α همراه است. این التهاب مزمن خفیف، زمینه‌ساز تصلب شرایین و اختلال عملکرد اندوتلیال است. همچنین، پخت با حرارت بالا ترکیبات پیشرفته گلیکاسیون (AGEs) و رادیکال‌های آزاد تولید می‌کند که استرس اکسیداتیو را افزایش می‌دهند (Uribarri et al., 2010).}

^{۳. TMAO و میکروبیوتای روده}

^{کارنیتین و کولین موجود در گوشت و تخم‌مرغ توسط میکروبیوتای روده به TMAO تبدیل می‌شوند. TMAO به‌طور مستقیم با افزایش خطر آترواسکلروز، ترومبوز و سکته قلبی در ارتباط است (Tang et al., 2013).}

^{۴. سدیم بالا و فشارخون}

^{محصولات فرآوری‌شده حیوانی حاوی مقادیر بالای سدیم هستند که فشارخون را افزایش داده و خطر بیماری‌های قلبی–عروقی را تشدید می‌کند. مصرف فرآورده‌های حیوانی، حتی در سطح معمول، به افزایش بار سدیم در رژیم غذایی کمک می‌کند.}

^{شواهد اپیدمیولوژیک}

^{گوشت قرمز و فرآوری‌شده}

^{مطالعات بزرگ مانند Nurses’ Health Study و Health Professionals Follow-up Study نشان می‌دهند که مصرف گوشت قرمز و فرآوری‌شده با افزایش ریسک مرگ ناشی از بیماری قلبی و سکته مرتبط است (Pan et al., 2012).}

^{لبنیات پرچرب}

^{لبنیات پرچرب با افزایش LDL-C و مارکرهای التهابی همراه است و خطر بیماری‌های قلبی–عروقی را افزایش می‌دهد. جایگزینی چربی‌های اشباع لبنیات با چربی‌های غیراشباع اثر محافظتی ندارد، بلکه نشان‌دهنده اثر مضر خود لبنیات است (Dehghan et al., 2018).}

^{تخم‌مرغ}

^{تخم‌مرغ غنی از کلسترول است و مطالعات نشان می‌دهند که مصرف تخم‌مرغ حتی در سطح معمولی با افزایش خطر بیماری قلبی در افراد مستعد همراه است (Rong et al., 2013).}

^{جدول مقایسه‌ای ترکیبات تغذیه‌ای برخی فرآورده‌های حیوانی}

^محصول	^{چربی اشباع (گرم/۱۰۰گرم)}	^{کلسترول (میلی‌گرم)}	^{پروتئین (گرم)}	^{سدیم (میلی‌گرم)}	^کالری
^{گوشت گاو (سرخ‌شده)}	^8.5	⁹⁰	²⁶	⁷²	²⁵⁰
^{گوشت فرآوری‌شده (سوسیس)}	¹¹	⁷⁰	¹³	⁹⁰⁰	³¹⁰
^{پنیر چدار}	²¹	¹⁰⁵	²⁵	⁶²⁰	⁴⁰³
^{شیر کامل (۱۰۰ml)}	^1.9	¹⁰	^3.2	⁴⁴	⁶¹
^{تخم‌مرغ (۱ عدد)}	^1.6	¹⁸⁶	^6.3	⁷⁰	⁷⁰

^{داده‌های جهانی و اپیدمیولوژیک}

^{کشورهای غربی با مصرف بالای فرآورده‌های حیوانی، نرخ بالای بیماری‌های قلبی دارند.}
^{کشورهای آسیایی با مصرف کمتر فرآورده‌های حیوانی، در دهه‌های گذشته نرخ پایین‌تری از بیماری قلبی داشته‌اند، اما با تغییر الگوهای غذایی، افزایش یافته است.}
^{این داده‌ها نشان می‌دهند که مصرف فرآورده‌های حیوانی، حتی در سطح متداول، یک عامل خطر مستقیم برای بیماری‌های قلبی–عروقی است.}

^{جمع‌بندی}

^{مصرف فرآورده‌های حیوانی از جمله گوشت قرمز، فرآوری‌شده، لبنیات پرچرب و تخم‌مرغ، حتی در میزان معمول، با افزایش خطر بیماری‌های قلبی–عروقی همراه است. مکانیسم‌های اصلی شامل افزایش LDL، التهاب مزمن، استرس اکسیداتیو، تولید TMAO و فشارخون بالا هستند. توجه به این عوامل نشان می‌دهد که خودِ مصرف این محصولات به طور ذاتی یک عامل خطر است و کاهش آن از همان ابتدا برای سلامت قلب و عروق ضروری است.}

^منابع

^{Mensink, R. P. (2016). Effects of saturated fatty acids on serum lipids and lipoproteins: a systematic review and regression analysis. World Health Organization.}
^{Uribarri, J., et al. (2010). Advanced glycation end products in foods and a practical guide to their reduction in the diet. Journal of the American Dietetic Association.}
^{Tang, W. H., et al. (2013). Intestinal microbial metabolism of phosphatidylcholine and cardiovascular risk. New England Journal of Medicine.}
^{Pan, A., et al. (2012). Red meat consumption and mortality: results from 2 prospective cohort studies. Archives of Internal Medicine.}
^{Dehghan, M., et al. (2018). Association of dairy intake with cardiovascular disease and mortality in 21 countries. The Lancet.}
^{Rong, Y., et al. (2013). Egg consumption and risk of coronary heart disease and stroke: dose-response meta-analysis. BMJ.}